Zastosowanie klamr do koferdamu w leczeniu dzieci i dorosłych – co warto wiedzieć?

Koferdam z klamrą stabilizuje pole zabiegowe, ograniczając dostęp śliny i aerozolu do leczonego zęba, co ułatwia kontrolę wilgotności i widoczności podczas procedur zachowawczych, endodontycznych i cementowania uzupełnień. Zabezpiecza drogi oddechowe przed aspiracją drobnych narzędzi lub materiałów oraz porządkuje ergonomię pracy w warunkach ograniczonej przestrzeni. W praktyce dobór klamry i techniki zakładania wpływa na szczelność izolacji i przewidywalność kolejnych etapów.

Jakie klamry wybrać?
Dobór opiera się na kształcie, rozmiarze i położeniu zęba: inne profile stosuje się do siekaczy i kłów (często klamry dwułukowe), inne do przedtrzonowców i trzonowców (zróżnicowany rozstaw szczęk dla szyjki zęba). Warianty ze skrzydełkami ułatwiają osadzenie zestawu guma‑klamra‑ramka jednoczasowo, a bez skrzydełek preferuje się przy sekwencji: najpierw klamra, potem guma. Stabilność oceniana jest przymiarką na zębie; klamra nie powinna się przemieszczać ani uszkadzać tkanek, a kontakt czterema punktami zwiększa retencję i szczelność.

Co w leczeniu dzieci?
U najmłodszych liczy się delikatny docisk, małe rozmiary i łatwość osadzenia, z uwzględnieniem krótszego czasu tolerancji zabiegu i mniejszej korony klinicznej. W praktyce priorytetem jest szybkie uzyskanie suchości i ochrona gardła, przy minimalnym ucisku na dziąsło i bezbolesnym zdejmowaniu. Pomocne są elastyczne arkusze koferdamu, mniejsze otwory i nici do doszczelnienia szyjki, a także wybór klamer do kofedramu o profilu łagodnie obejmującym koronę, co ogranicza stres i przerywniki w pracy.

A u dorosłych?
W przypadku zębów trzonowych i prac wielopolowych stawia się na retencję i dostęp, często izolując kilka zębów dla utrzymania pola adhezyjnego lub pracy endodontycznej. Kryteria to stabilność pod siłami narzędzi, niekolizyjny dostęp dla końcówek i wiertła oraz możliwość kontroli brzegów ubytku. Przy głębokich ubytkach warto przewidzieć retrakcję brzegów gumy i doszczelnienie nicią; przy cementowaniu uzupełnień istotne jest prowadzenie krawędzi koferdamu tak, by nie zniekształcał marginesów i pozwalał na kontrolę nadmiarów materiału.